Danuta Kozioł
W 2019 roku Barbara Szczepańska spisała na facebookowym wydarzeniu powojenne dzieje kamienicy Na Stoku 12d, w której mieszka od urodzenia – Historia kamienicy Na Stoku 12 d.
Nie przypuszczaliśmy wtedy w Stowarzyszeniu Biskupia Górka, że znajdziemy dobry powód, aby bardziej cofnąć się w czasie.
Miesiąc temu dostaliśmy informację, od nieocenionego Jacka Górskiego ze Stowarzyszenia “Opowiadacze Historii Dolnego Miasta”, o ciekawych pozycjach dotyczących Biskupiej Górki na serwisach aukcyjnych. Dokonaliśmy zakupu zdjęcia wojaka, który mieszkał w okresie międzywojennym na Grenadiergasse 12d, czyli w domu, w którym mieszka nasza koleżanka Barbara.
A o to wynik „śledztwa” jakie stało się rezultatem tego zakupu.
Nasz wojak na odwrocie zdjęcia podpisał się jako Emil Spill i podał swój adres. Być może podarował je koledze z wojska, z którym odbywał służbę, w dowód przyjaźni i wspólnie spędzonego czasu?
Po mundurze sądząc był grenadierem, ale nie wiemy, gdzie stacjonował. Może w koszarach na Biskupiej Górze, może na Starym Przedmieściu, albo w zupełnie innym miejscu. Może ta lokalizacja ukryta jest w drugiej linijce tekstu na zdjęciu.
Z nadruku na fotografii wynika, że odbitka w formie kartki pocztowej została zrobiona w Belgii, w mieście Tournai, w firmie Phono-Photo, na 12 rue du Cure Notre-Dame. Czyżby tam poprowadził naszego wojaka szlak bojowy w czasie I wojny światowej? Tajemnica!
Według ksiąg adresowych ojciec Emila, krawiec Gustaw, przeprowadził się w 1911 roku z Kaninchenberg 11 (obecnie ul. Górka) na Bischofsgasse 12d (później Grenadiergasse, obecnie Na Stoku) i pod tym adresem mieszkał do końca II wojny światowej.
W kamienicy mieszkali wtedy gdańszczanie o różnych zawodach: krawcowa, służąca, pracownica biurowa, policjant kryminalny, kupiec, szewc, w późniejszych latach kelner, stolarz, technik budowlany, pielęgniarka, listonosz, ślusarz czy urzędnik celny.
Emil, nasz wojak, pojawia się w księdze adresowej z 1922 roku wg spisu nazwisk na Grenadiergasse 12a, ale w spisie wg adresów nie ma go ani pod 12 ani pod 12d. Tajemnica!
A może nie tajemnica, a zwykły ludzki błąd. Może to miała być literka d, a nie a, bo kolejność kamienic opisana jest: nr 12, 12b, 12c i 12d. Nie występuje zapis 12a! A w księdze z 1924 roku pod adresem Grenadiergasse 12d zapisani są obaj panowie Spill.
Emil Spill w kolejnych księgach występuje jako: ekspedient, kupiec, kasjer, główny sekretarz w firmie. Zmienia również miejsca zamieszkania. W 1926 roku przenosi się do Langfuhr (Wrzeszcz) na ulicę Am Reitereck 1, przemianowaną zaraz na Neuer Markt 3 (obecnie Wybickiego); w latach 30-tych mieszka na Karthäuser Strase 14 (obecnie Kartuska) i tam jest ostatni raz wpisany w księdze adresowej 1936-1937, jakby później wyjechał z Gdańska.
I to koniec historii wojaka Emila Spilla, który 100 lat temu mieszkał na Bischofsbergu, a którego zdjęcie trafiło do zbiorów Archiwum Społecznego Biskupiej Górki w 2024 roku.
