14 listopada w godz. 16-18 w domu Sąsiedzkim przy ul. Biskupiej 4 na mieszkańców Starego Chełmu i Biskupiej Górki będą czekali pracownicy Biura Rozwoju Gdańska, Miejskiego Ośrodka Pomocy Rodzinie i Gdańskich Nieruchomości lub Wydziału Gospodarki Komunalnej UMG.

ke

Trwają intensywne prace związane z budową nowego wiaduktu Biskupia Górka, co przyczynia się do zmian w bezpośrednim sąsiedztwie inwestycji. W związku z budową zamknięty dla ruchu został m.in. odcinek ul. Zaroślak, na wysokości od budynku nr 21 przy ul. Zaroślak, do budynku nr 10 przy ul. Spadzistej (w rejonie mostku). Udostępnienie tego odcinka planowane jest ok. 20 listopada.

Odwiedziny

Przylatuję z  kraju nadziei

ziszczonych marzeń wielu.
Przynoszę plany, pomysły
sentymenty
spełnić.

Powyżej chmur
nikt nie napadł na Boeinga.
Dzieki Bogu.
Z wysoka tysiecy mil
wojny mogą wyglądać

jak niewinne zabawy.
Tutaj na ziemi – masakra dla zysków.

Ukochani, to prawda, coraz mniej rozumiem ten świat.

Nowe tragedie każdego dnia.

Szmery samolotu jeszcze brzęczą kiedy
wchodzę w ciszę Jesieni.
Widok powiększa się przez krzyże
trudno zliczyć –
podniosły spokój rosnących cieni.
Ponad koronami drzew anielskie obłoki
płyną gdzie sobie życżą.
Słońce, deszcz, świszczą wiatry.

Gdzie-nie-gdzie pochylają się ludzie
układają plastikowe kwiaty, żywe żarowki
świeczki na granitach pamięci.

Na początku Listopada
kiedy moje kości marudzą
cmentarz przy Świętym Ignacym na Oruni
jaśnieje. Bogata kolekcja płomieni, maleńkie duszki.
Modlitwy szeptane, subtelne ukryte myśli.

Ta scena nasila medytacje o kluczniku śmierci
często zaprzeczanym przez wszechwiedzące głowy
medialne wielkoludy. „Boga nie ma”, mówi wielka
gwiazda quantum fizyki.
Kolosalna obawa o kogoś nie-istniejącego?

Święci cmentarza nie mają komentarzy.
Populacja rośnie. Wieczyste łóżka bliżej jedno drugiego.
Przechodzę obok ludzi ukrytych głęboko
skończonych istnień zapomnianych, pamiętanych.

Każdy zasługuje na wypoczynek. To miejsce
będzie niedługo zamknięte. Moja łopata jest niezbyt ostra
mówi grabarz patrząc na swój cyfrowy
zegarek z Chin.
Idziemy razem pod górę.
Tu nie ma żadnego łańcucha rozkazów, kontynuuje –
nauczyciel matematyki, dobry sędzia obok samotnego fryzjera,
Dziewczyna zostawiła go dla cyrkowego błazna z Łodzi
a tam…

moja Matka
Janina i jej mama Aleksandra
pochowane
w jednym grobie.
Kość przy kości.

Siedzę na drewnianej ławce, przed frontem
ich pokoju-na-zawsze. Zakrywam dłońmi twarz.
W pełni sił, w granatowej kurtce z kaczego pierza,
jeansach Levisa, przychodzę do miejsca
skąd moje utajone DNA wzięły początek.

„Metafizyka i streptokok”, poeta Gałczyński napisał.
Zadaję pytanie:
Moje najdroższe, powiedzcie mi, jak tam jest poza granicą czasu

wiersz z tomiku „Agape”

Wieczór autorski z Tadeuszem Karmazynem, odbył się 27 października w Domu Sąsiedzkim przy ul. Biskupiej 4. Poeta czytał swoje wiersze, śpiewał poezję, wspominał Biskupią Górkę z lat sześćdziesiątych. Każdy z przybyłych otrzymał w prezencie od autora jego najnowszy tomik wierszy „Agape”, z autografem.

ke
fotografie Monika Drolińska

Stowarzyszenie Biskupia Górka zaprasza 27 października na spotkanie z Tadeuszem Karmazynem, poetą i wykonawcą poezji śpiewanej, od lat mieszkającym w USA, a pochodzącym z Gdańska.

Wysiedlona z Wilna w 1946 r. rodzina Karmazynów znalazła swoje miejsce w domu położonym na Biskupiej Górce nad Kanałem Raduni. Do tego okresu swojeg życia poeta nawiązuje w wielu swoich wierszach.

Tadeusz Karmazyn skończył Politechnikę Gdańską oraz podyplomowy kurs wiedzy o teatrze, filmie i TV na Uniwersytecie Gdańskim. I co ważnie, na studiach, w okresie gierkowskim, zaczął działać w  środowiskach kontrkultury studenckiej. Współzakładał Piwnicę Artystyczną Witkacy, działającą w Gdańsku w latach 1968-73, gdzie m.in. śpiewał teksty poetyckie. W 1972 r. zdobył II nagrodę na Festiwalu Piosenki Studenckiej w Krakowie, został też laureatem ogólnopolskich spotkań „Śpiewajmy Poezję” w Olsztynie w 1975 i 1976, a w 1975 r. Targów Estradowych w Łodzi. Był członkiem zespołu muzycznego „Styk””. W 1976 r. zamieszkał w Pruszczu Gdańskim, gdzie w latach 1976-1981 kierował Miejskim Domem Kultury.

W 1982 r. wyemigrował wraz z rodziną z Polski i osiadł w Gainesville na Florydzie, skąd chętnie przyjeżdżą do Gdańska i odwiedza Biskupią Górkę.

W czasie wieczoru poetyckiego Tadeusz Karmazyn będzie promował swój niedawno wydany tomik zatytułowany „Agape”.
„Tomik roi się od ważnych tematów i problemów. Tadeusz Karmazyn zrobił nam krzywdę emigrując. Na szczęście niezupełnie, jak widzicie. Powraca tutaj i uniwersalizuje chorobę świata. Znajduję tu na przykład takie wersy: „Rabbi, otwórz moje pióro, zanim zniknę / w brudzie”.
Hmm, znowu i właśnie dlatego potrzebna jest nam taka poezja. Interwencyjna, lecz także pełna agape, czyli miłości.” (cytat z recenzji Leszka Żulińskiego z pomorskiego magazynu literackiego Latarnia Morska).
Poeta będzie czytał swoje wiersze z tomików „Powroty” i „Agape”. Zaśpiewa też poezję K.I. Gałczyńskiego, a akompaniować na skrzypcach będzie mu przyjaciel, Leszek Bolibok. Obaj grali przed laty w zespołe „Styk”.

Ten wieczór będzie też dla poety okazją do spotkania  z dawnymi kolegami, sąsiadami, znajomymi z Biskupiej Górki i wspólnego wspominania minionego czasu.

Zapraszamy do Domu Sąsiedzkiego przy ul. Biskupiej 4 o godzinie 17.00.

Krystyna Ejsmont

Krystyna Ejsmont

Program pamięci Brunona Zwarry – Polonia Wolnego Miasta Gdańska

18 października, jak co roku w dniu urodzin Brunona Zwarry, na Biskupiej Górce spotkały się osoby, które cenią sobie twórczość pisarza. Chcieliśmy nie tylko wspominać autora „Gdańska 1939” i „Wspomnień gdańskiego bówki”, ale też porozmawiać o tym, na ile jego przesłanie zawarte w tych książkach jest dla nas obecnie ważne.

„Być wśród swoich polakiem nie jest trudne, lecz głosić polskość otwarcie wśród tak przeważającej liczby Niemców, jaka była wtedy w Gdańsku, nie było łatwe. Właśnie to nasze życie życie polonijne w Gdańsku przed wybuchem drugiej wojny światowej jest głównym elementem moich wspomnień. W dotychczasowych publikacjach nie ma o nim należytego świadectwa. Są mniej lub bardziej obiektywne oceny sytuacji w Gdańsku pisane przez dzisiejszych historyków, nie znających osobiście przeszłości, lub przez ludzi, którzy przebywali w naszym mieście tylko okresowo i obserwowali jakby z góry to, co się wokół nich działo. Są poza tym także niemieckie świadectwa, najczęściej tendencyjne. (…) uważałem za swój obowiązek nie tylko ująć na piśmie naszą działalność i walkę o polską godność, lecz uzupełnić dla uwiarygodnienia dostępnymi dla mnie dokumentami. Uważam to za swoją powinność wobec tych tak licznych rodaków, którzy tak wiele czynili, lecz wojny nie przeżyli.”

Obecny na spotkaniu kierownik Muzeum Poczty Polskiej w Gdańsku, oddziału Muzeum Miasta Gdańska, Marek Adamkowicz mówił, że potrzeba uzupełnienia historii tego okresu jest wciąż aktualna i podawał przykłady pocztowców, o których nie wiadomo nic wiecej poza datami ich urodzin i śmierci. Na prowadzenie szerszych badań Muzeum Gdańska jednak obecnie nie ma środków.

Jako osoba, która zajmuje się Archiwum Społecznym Biskupiej Górki podkreśliłam, że czas w tym przypadku odgrywa rolę znaczącą i że należałoby właśnie teraz skupić się na poszukiwaniach ludzi, którzy mogą nam w pozyskiwaniu dokumentów i relacji świadków dopomóc.

Zgodził się ze mną Jacek Górski ze Stowarzyszenia „Opowiadacze Historii z Dolnego Miasta Gdańska” ilustrując to przykładami z prowadzonych przez niego poszukiwań. Oboje uznaliśmy, że warto w takich działaniach łączyć siły, bo to może przyśpieszyć i zwiększyć skuteczność naszej pracy. Należałoby jednak przekonać osoby, które obecnie zajmują się historią swoich dzielnic w organizacjach pozarządowych lub indywidualnie do ściślejszego współdziałania, a Miasto Gdańsk do wsparcia takiego programu.

Przewodniczący Komisji Kultury i Turystyki Rady Miasta, Marek Bumblis, postulował, by to organizacje pozarządowe pisały projekty i same zdobywały pieniądze na te działania. Powiedział też, że przyszły rok będzie w Gdańsku obchodzony przede wszystkim jako 80. rocznica wybuchu II wojny światowej i w ramach tych obchodów organizowane będą działania i wydarzenia obejmujące Polonię Gdańską i Brunona Zwarrę. Podkreślił, że mimo iż Komisja Kultury i Turystyki zwróciła się do Rady Miasta z wnioskiem, by rok 2019 ze względu na przypadającą setną rocznicę urodzin pisarza był obchodzony w Gdańsku jako rok Brunona Zwarry, to odpowiedź była odmowna. Natomiast oświadczenie Marka Bumblisa, że Miasto Gdańsk chce jednak uhonorować  Brunona Zwarrę wystawą w Muzeum Poczty Polskiej wywołało zdziwienie kierownika tej placówki. Do tej pory bowiem nie dotarła do Muzeum Gdańska ta informacja drogą oficjalną.

W części wieczoru poświęconej wspomnieniom, o pisarzu mówili członkowie rodziny, w tym wnuk Adam Choroszkiewicz, oraz dobry znajomy Brunona Zwarry, prof. Zbigniew Cywiński. Wszyscy podkreślali jego duże oddanie pracy pisarskiej wynikające z misji jaka mu przyświecała oraz  ogromną pracowitość i rzetelność w podejściu do zamieszczanych w książkach faktów.

„Przebywałem więc w naszym mieście w nader ważnym dla niego historycznym okresie  i ta świadomość zaważyła na tym, że zacząłem wpierw szperać w swej pamięci. Następnie szukałem także innych źródeł, które by mi pomogły uzupełnić pamięć. Muszę przyznać, że było ich  zadziwiająco mało. Dlatego sądzę, iż moje wspomnienia z tego okresu będą miały właśnie z tej przyczyny pewną wartość. Dochodzę ostatnio coraz częściej do wniosku, że są one także z innego powodu potrzebne. Im bardziej się od tamtych dni oddalamy, tym więcej tworzy się na ich temat różnych wersji i nieprawdziwych legend”.

W rozmowach tego wieczoru słychać było też słowa Brunona Zwarry, które były inspiracją do prowadzonych rozmów. Wyjątki tekstów ze wspomnień pisarza czytał Tadeusz Karmazyn, poeta, były mieszkaniec Biskupiej Górki, który w swojej twórczości też próbuje zatrzymać przeszłość.

Niezwykle cenne dla mnie okazały się rozmowy kuluarowe, bo przyniosły nowe kontakty i informacje przydatne dla Archiwum BG, mam nadzieję, że i dla innych osób ta część spotkania była też ważna.

fot. Monika Drolińska

Stowarzyszenie Biskupia Górka i Stowarzyszenia WAGA oraz Gdańska Szkoła Wyższa zapraszają 18 października br. o godz. 18 na debatę Program pamięci Brunona Zwarry – Polonia Wolnego Miasta Gdańska przy ul. Biskupiej 24B w Gdańsku.

Spotkanie ma przypomnieć przesłanie zmarłego 14 sierpnia br. pisarza Gdańska Brunona Zwarry.

Urodzony 18 października 1919 roku autor „Wspomnień gdańskiego bówki” wiele lat swojego życia oddał sprawie gromadzenia i utrwalania pamięci o Polonii w Wolnym Mieście Gdańsku. Książka „Gdańsk 1939. Wspomnienia Polaków” to praca prezentująca historie działaczy Polonii tuż przed i po wybuchu II Wojny Światowej, większość z nich była ofiarami prześladowań i świadkami zbrodni hitlerowskich. Brunon Zwarra nie będąc historykiem podjął się ambitnej pracy zebrania wspomnień i uzupełnił je obszernymi przypisami. Powstał materiał unikatowy. To była ważna praca dla samego autora, powoływał się na nią często mówiąc, że wszystko, co ważne dla pamięci polskiej mniejszości narodowej w WMG jest w tej książce i odsyłał do lektury. Pytanie ile osób zna ten obszerny tom, ostatnio wydany w 2002 roku przez Marpress?

– Idąc za przesłaniem Pana Brunona utrwalenia pamięci o gdańskiej Polonii w Wolnym Mieście Gdańsku, chcemy nakłonić miłośników historii do badania tego właśnie okresu przeszłości  naszego miasta – mówi Krystyna Ejsmont, prezeska Stowarzyszenia Biskupia Górka.

Głównym ideą debaty jest zachęcenie do uzupełniania biogramów działaczy Polonii w WMG, szukania śladów wspomnień, dokumentów, zdjęć w archiwach, u osób prywatnych w dzielnicach Gdańska, gdzie działają  już osoby i grupy gromadzące świadectwa historii tych miejsc m.in. poprzez lokalne portale historyczne.

Debata będzie okazją do przyjrzenia się realnym możliwościom takich poszukiwań, wymiany doświadczeń w zakresie już działających projektów historycznych oraz tworzenia nowych inicjatyw. Do udziału w debacie zostali zaproszeni Jacek Górski, prezes Stowarzyszenia „Opowiadacze Historii Dolnego Miasta w Gdańsku”, Piotr Leżyński współtwórca portalu dawnaoliwa.pl, Waldemar Nocny, historyk, autor książek o dzielnicach Gdańska, Marek Adamkowicz, kierownik Muzeum Poczty Polskiej w Gdańsku, oddział Muzeum Miasta Gdańska, Krystyna Ejsmont, redaktor naczelna portalu biskupiagorka.pl oraz Marek Bumblis, przewodniczący Komisji Kultury i Turystyki Rady Miasta Gdańska.

– W trakcie debaty  Program pamięci Brunona Zwarry – Polonia Wolnego Miasta Gdańska zaprosimy do wspomnień o pisarzu rodzinę i znajomych Pana Brunona. Udział w debacie potwierdzili Adam Choroszkiewicz i prof. Zbigniew Cywiński, osoby blisko związane z Brunonem Zwarrą –  wyjaśnia Grażyna Knitter, moderatorka debaty.

W trakcie spotkania zostaną pokazane filmy przypominające autora „Gdańszczan”. Będzie też możliwość nagrania wspomnień i refleksji na temat osoby i twórczości Brunona Zwarry. Wzbogacą one zbiory  Archiwum Społecznego Biskupiej Górki.