Danuta Kozioł
Przeglądając różne strony internetowe w poszukiwaniu starych zdjęć ulicy Biskupiej trafiłam na fotopolska.pl na przedstawione tu zdjęcie. W podpisie: ul. Biskupia 31, 1917 r. Już w komentarzach zwrócono uwagę, że coś tu nie pasuje. Przyglądając się zdjęciu i obecnej kamienicy nr 31 można stwierdzić, że to dwa różne budynki. Uznałam, że w opisie jest błąd, co się zdarza i zapomniałam o sprawie.
Niecały miesiąc temu oglądaliśmy na spotkaniu Stowarzyszenia Biskupia Górka album „Od Oruni po Siedlce” i znowu zobaczyłam to samo ujęcie, choć datowane na 1910 rok. No teraz już uniosłam się ambicją i postanowiłam prześledzić na podstawie dostępnych mi ksiąg adresowych i map lokalizację tej kamienicy. Moim cicerone został pan Paul Wächter – fryzjer gdański.
A oto główny rezultat moich poszukiwań. Ewolucja nazewnictwa ulic Biskupiej Górki.
1866 r. – plan Buhse`go – wszystkie ulice od Schwarzes Meer (Stawki) na południe do końca cmentarza Salvator Kirche, noszą wspólne miano Schwarzes Meer, oprócz Bischofsberg (od koszar do zakrętu przy okrągłej kamienicy).
1886 r. – plan Buhse`go z poprawkami + Adressbuch Danzig 1886, 1888, 1890 r. – wszystkie ulice, oprócz Schwarzes Meer (Stawki) mają podwójne, stare i nowe nazwy:
Schwarzes Meer/Bischofs Gasse – obecna Na Stoku,
Schwarzes Meer/Grosse Berggasse – obecna Biskupia od zakrętu w Bischofsberg w dół do końca (Sch.M.),
Schwarzes Meer/Kleine Berggasse – ulica Górna (Am Berge), obecnie istniejąca tylko na mapach,
Schwarzes Meer/Salvator Gasse,
Schwarzes Meer/Radaunen Gasse – ulica Menonitów (An der Mennonitenkirche).
1916 r. – Adressbuch Danzig 1916 – Bischofs Gasse przemianowana zostaje na Grenadiergasse,
– Radaunen Gasse – przemianowana na An der Mennonitenkirche,
– Kleine Berggasse – przemianowana na Am Berge,
– Grosse Berggasse – przemianowana na Bischofsberg, połączona z górnym odcinkiem Bischofsberg, co wiązało się z całkowitą zmianą numeracji (np. kawiarnia Olińskich, która pierwotnie miała adres Bischofsberg 3/4, otrzymała nr Bischofsberg 23).
A gdzie tu znajdujemy naszego fryzjera Paula Wächtera? Otóż zamieszkał on w 1906 lub 1907 r. na Bischofs Gasse 31 (obecna Na Stoku, dom nie istnieje) i tam zrobiono zdjęcie kamienicy.
Jej właścicielem był pan Ewert, mieszkający na Schwarzes Meer 24. W jego posiadaniu była również kamienica pod adresem Grosse Berggasse 23, od 1916 roku przemianowanym na Bischofsberg 37. Była to prawdopodobnie ostatnia kamienica na ówczesnej Biskupiej, przed jej dojściem do Schwarzes Meer. Obecnie nie istnieje, numeracja kończy się na numerze 35. Paul Wächter przeprowadził się do tej drugiej kamienicy w 1913 lub 1914 roku. Ostatni wpis o nim znalazłam w Adressbuch`u 1942, nadal na Bischofsberg 37, ale opisany jako już mistrz fryzjerski. Następnych ksiąg nie znalazłam, jak również tych z 1906 i 1913 roku. Mam nadzieję, że wyjechał z Gdańska, zanim zaczęła się zagłada miasta. Domy, w których mieszkał, nie przetrwały wojny, jako nieliczne na tej ulicy.
Na Zaroślaku też można prześledzić perturbacje z nazewnictwem ulic i numeracją domów, choć w mniejszym zakresie. Ale to już całkiem inna historia.
Serdeczne podziękowania za pomoc dla Pana Krzysztofa Wasilewskiego.
