Danuta Kozioł
Niedawno użytkownik strony Forum Dawny Gdańsk o nicku Młody Bociek załączył zdjęcie obrazu gdańskiego przedwojennego malarza, Paula Kollecka, z linkiem do kujawsko-pomorskiej biblioteki cyfrowej zawierającym folder „Danzig” z kilkoma innymi obrazami tego artysty. Folder powstał w wydawnictwie i drukarni A. W. Kafemanna, skąd również wychodziły księgi adresowe, z których cyfrowej wersji korzystamy do dziś.
We wstępie do folderu znalazło się kilka pięknych zdań o malarzu:
„Magiczny blask przemawia z każdego z tych zdjęć, wypełniając uliczki i stare dziedzińce.”
„Szczęśliwe miasto, które może powiedzieć, że się pięknie zestarzało i posiada tę duchową siłę, która jest obecna także dzisiaj.”
„Płótna te powstały z głębokiej miłości do ojczystego Gdańska. Odzwierciedlają szczerą radość i zaangażowanie w bycie z tym miastem i jego krajobrazem.”
„Tylko ci co włożyli w to całe swoje serce, mogli stworzyć takie obrazy.”
„Malarz Paul Kolleck, który stworzył to piękno, przemówił swoimi obrazami do serc tych, którzy kochają Gdańsk. A jest ich wiele tysięcy.”
Młody Bociek napisał, że artysta mieszkał na Grenadiergasse 14 (Na Stoku), a to Biskupia Góra, czyli mój obszar zainteresowań w Gdańsku. Postanowiłam dowiedzieć się czegoś więcej o tym malarzu. I tu rozczarowanie. Nie ma noty biograficznej w Wikipedii, ani odsyłacza do Gedanopedii.
Jedyne ślady Paula Kollecka jakie udało mi się odnaleźć, poza folderem z reprodukcjami, to karta obiektu w Bibliotece Gdańskiej PAN, mówiąca o reprodukcji akwareli tego malarza oraz pojawiający się na aukcjach internetowych „Skizzenbüchlein Danziger Kunst”, czyli Szkicownik Sztuki Gdańskiej, wydany w Gdańsku w 1940 roku, zawierający także prace Kollecka.
Inny użytkownik Forum Dawny Gdańsk o nicku Miro załączył dwa zdjęcia obrazów z litografiami wg Paula Kollecka. Mnie udało znaleźć na ebay`u pocztówkę z reprodukcją jednej z prac zamieszczonych w folderze.
Prawdopodobną, autorską historię malarza odtworzyłam na podstawie dostępnych ksiąg adresowych. Wygląda na to, że jego ojciec, ślusarz Albert, przeprowadził się około 1900 roku z rodziną z ulicy Jaskółczej na Dolnym Mieście, na ulicę Kleine Berggasse 2 (Górna), potem przeniósł się na Bischofsgasse 15/16 (Na Stoku), żeby w 1908 osiąść na Bischofsgasse 32, gdzie mieszkał aż do śmierci.
Przez krótki czas pod tym ostatnim adresem wymienione są jego dzieci: Margarete – urzędniczka i Paul – malarz. Paulowi nie zawsze udawało się wyżyć z malowania, bo przez parę lat występuje jako urzędnik, pracownik biurowy. Około 1916 roku przeniósł się na Grenadiergasse 14 (Na Stoku), gdzie mieszkał prawdopodobnie do końca wojny (ostatnia dostępna księga adresowa to 1942 rok).
Naszemu bohaterowi zaczęło się lepiej powodzić, figuruje już jako artysta malarz (Kunstmaler), jak również nauczyciel w miejskiej szkole rzemieślniczej, wykonywał też usługi graficzne.
Księgi podają, że wynajmował przez te lata pomieszczenia na atelier w różnych lokalizacjach: na Lawendelgasse 4 (Lawendowa), Am Olivaer Tor 9 (Dyrekcyjna) i Tischlergasse 21/22 (Stolarska).
Dom, w którym mieszkał, zachował się do dziś. Dziękujemy pani Aleksandrze Grochowskiej za zdjęcia schodów, które zachowały się od czasów, gdy mieszkał w tej kamienicy Paul Kolleck.
Prace Paula Kollecka z folderu „Danzig” (https://kpbc.umk.pl/dlibra/publication/259804/edition/268689).
PS
Dla czytelników zdezorientowanych w nazewnictwie ulic (też często tak mam) przypomnę swój artykuł na ten temat: https://biskupiagorka.pl/?p=14765. Ulica, na której rodzina Kolleck`ów mieszkała, obecna Na Stoku, przed wojną nazywała się Grenadiergasse, wcześniej Bischofsgasse, a jeszcze wcześniej była “odnogą” Schwarzes Meer.