Na Biskupiej Górce w Gdańsku ma powstać pomnik- ławeczka honorujący Brunona Zwarrę, działacza organizacji polskich w Wolnym Mieście Gdańsku, autora bezcennych “Wspomnień gdańskiego bówki”. W tym celu w wigilię 101. rocznicy urodzin pisarza, 17 października 2020 roku, zawiązał się Komitet, którego celem jest powołanie stowarzyszenia.
Inicjatywa budowy pomnika w formie ławeczki narodziła się rok po śmierci Brunona Zwarry. Pomysłodawczynią by taki pomnik stanął na Biskupiej Górce jest córka pisarza – Maria Dryżał. Obecnie do prac nad budową pomnika włączają się też inni członkowie rodziny, działacze społeczni, radni czy organizacje i instytucje związane z Biskupią Górką.
Gmina Gdańsk wspiera podobne oddolne inicjatywy poprzez zorganizowanie konkursu na projekt i zagospodarowanie otoczenia pomnika. Aby projekt doszedł do skutku, powołane stowarzyszenie będzie w najbliższych latach pozyskiwać środki pieniężne lub rzeczowe na budowę pomnika; organizować wykłady czy konferencje dotyczące twórczości Brunona Zwarry i jego postaci, a także imprezy kulturalne promujące przedsięwzięcie.
Ponadto planowane jest też gromadzenie pamiątek, publikacji, materiałów, artykułów dotyczących pisarza czy współpraca z organami państwowymi i samorządowymi oraz z instytucjami edukacyjnymi, kulturalnymi na rzecz jego upamiętnienia.
GDZIE MIAŁBY STANĄĆ POMNIK BRUNONA ZWARRY?
Mimo że Brunon Zwarra przez większość życia mieszkał w Oliwie, to jest kilka powodów dla których pomnik wg opinii Komitetu, mógłby stanąć na Biskupiej Górce (jeśli uda się uzyskać potrzebne zgody), a najlepiej na placu pomiędzy Rondem Groddecka, a kamienicami przy ul. Biskupiej 4, 6, 8 i Na Stoku 40:
– pisarz urodził się w nieistniejącym już domu przy ul. Biskupiej 2 i mieszkał tam do 1935 r., a później przez kilka lat pod nr 46 przy ul. Na Stoku, oba te budynki przylegały do terenu, na którym miałby stanąć pomnik,
– w pobliżu mieszkali też inni Polacy – działacze w Wolnym Mieście Gdańsku, a pomnik mógłby się stać miejscem przypominającym te postaci,
– jest to rozległe i ładnie położone miejsce z widokiem na Gdańsk,
– obok znajduje się siedziba trzech organizacji działających na rzecz Biskupiej Górki: Stowarzyszenie WAGA, Stowarzyszenie Biskupia Górka i Fundacji Życie i Pasja, które na tym terenie prowadzą działania z mieszkańcami m.in.w ramach Domu Sąsiedzkiego, Klub Seniora, Centrum Wsparcia Seniora, corocznych obchodów Święta Ulicy Biskupiej i innych,
– Młodzieżowa Rada Miasta Gdańska podejmuje starania, by ten teren został nazwany imieniem Brunona Zwarry,
– do Budżetu Obywatelskiego 2021 został zgłoszony projekt zagospodarowania skarpy przy placu – „Zielona Wizytówka Gdańska” – https://gdansk.zetwibo.pl/projekt/2239.
KIM BYŁ GDAŃSKI BÓWKA?
Brunon Zwarra (1919 – 2018) – fragmenty wspomnienia Marka Adamkowicza, kierownika Muzeum Poczty Polskiej – oddział Muzeum Gdańska, ze strony gdansk.pl.
“Wiedza i życiowe doświadczenie pana Brunona było ogromne. Jako dawny uczeń Gimnazjum Polskiego w Gdańsku błyszczał wszechstronnym wykształceniem. Jako działacz organizacji polskich, pomimo niebezpieczeństwa, które czyhało ze strony hitlerowców, otwarcie przyznawał się do bycia Polakiem. Nie złamał go pobyt w niemieckich obozach koncentracyjnych Stutthof i Sachsenchausen, ani konieczność podnoszenia z ruin ukochanego miasta. Przetrzymał szykany władz peerelowskich i – jakże częste – nierozumienie (albo niesłuchanie) jego racji przez decydentów całkiem współczesnych.
Tocząc nieustannie walkę z przeciwnościami, zdecydował się – za namową Mariana Pelczara, dyrektora Biblioteki Gdańskiej PAN – spisać historię Polaków z Wolnego Miasta. Dzisiaj autobiograficzne „Wspomnienia gdańskiego bówki” i „Gdańsk 1939. Wspomnienia Polaków-Gdańszczan” są uważane za dzieła pomnikowe. To one dały mu najwięcej, jakże zasłużonej!, satysfakcji.
Pamiętniki Brunona Zwarry zachwycają z różnych powodów. Bodaj najwięcej osób jest zachwyconych opisem Gdańska, który już odszedł nieodwołalnie. Bardziej wnikliwi czytelnicy dostrzegą jednak, że są one jedynym w swoim rodzaju zwierciadłem polskiej duszy. Autor pokazał bowiem, jak potrafiliśmy wspaniale walczyć o zachowanie polskości Gdańska, a jednocześnie jak wyniszczające były konflikty, które toczyły się wewnątrz tutejszej społeczności polskiej.[……]
Książki Brunona Zwarry nie są lekturą łatwą, za dużo w nich bólu i rozczarowań, jednak paradoksalnie stanowią one lekarstwo dla duszy. Zwłaszcza pamiętniki, które pokazują, że wbrew podłości świata można przetrwać piekło i zachować godność. Tym zaś, co może dać człowiekowi siłę jest przyjaźń. […].
To z myślą m.in. o nich napisał tyle książek. Chciał, żeby pamięć o tym najpiękniejszym gdańskim pokoleniu nigdy zaginęła”.
Pełny tekst wspomnienia pod tym linkiem: https://www.gdansk.pl/…/gdansk-zegna-brunona-zwarre-pisarza…
Brunon Zwarra z żoną Kunegundą
ke
